Technologie kan het verschil maken maar ook belastend zijn

Floor Mutsaerts in gesprek met...
Zelfstandig verpleegkundige Tommie Niessen (Tommie in de zorg) over #zorginnovatie

“In Nederland zijn nu zo’n 280.000 mensen met dementie. Dit aantal is over dertig jaar verdubbeld, zeggen ze. Als zorgverleners kunnen wij het verschil maken voor hen, ook door inzet van technologie. Maar die technologie moet wel makkelijk zijn. Want innovaties kunnen ook belastend zijn voor zorgverleners.” Aldus Tommie Niessen, Tommie in de zorg. Verpleegkundige, schrijver en spreker. Zijn doel: de zorg op positieve en realistische wijze op de kaart zetten.

Iets met ICT en computers

Tommie heeft wat met ICT en computers. Sterker nog, na de middelbare school volgde hij korte tijd een ICT-opleiding. Dat bleek toch niets voor hem. Nog twee studies strandden. Hij ging schoonmaken bij mensen thuis. “Ik had vier uur de tijd voor een klein appartement, dus ik ging praten met de mensen. Dat contact vond ik leuk. Na een jaartje wilde ik toch weer naar school.

Mijn moeder, die zelf in de zorg werkt, zei: ‘Is een opleiding in de zorg iets voor je?’ Ik dacht: ‘Wat bezielt je. Denk je dat ik oude mensen ga wassen, spuiten ga zetten en mensen naakt wil zien?’ Want zo’n beeld had ik van de zorg. Toch dacht ik: ‘Ik ga het gewoon proberen. Ik ging de opleiding Verzorgende-IG doen. Voor het eerst dacht ik: dit past bij mij. Dit vind ik leuk. Daarna deed ik ook de verpleegkundige opleiding.” Inmiddels werkt Tommie alweer tien jaar in de zorg, tegenwoordig als zelfstandig verpleegkundige

Mooi én een valkuil

“De zorg is mooi. Waarom? Omdat je op een persoonlijke manier heel direct iets kunt betekenen voor een ander”, vindt Tommie. “Zorgen is iets menselijks. Iedereen zorgt op zijn of haar manier voor een ander. Je hoeft daar geen witte jas voor aan te hebben. Willen zorgen voor een ander is mooi, maar ook een valkuil. We gaan maar door, totdat we een burn-out krijgen. Zorgverleners mogen wel meer voor zichzelf opkomen en ‘nee’ durven zeggen. De problemen in de zorg kunnen niet worden opgelost op beleidsniveau of door de directeur. Zorgverleners hebben er dus zelf een groot aandeel in. Maar houd het positief, want er is veel negativiteit. Als ik in de krant lees: ‘De thuiszorg faalt’, dan voel ik me persoonlijk aangesproken. Dan denk ik: ‘Heb ik vandaag gefaald?’ Zo’n krantenkop is geen reclame voor de zorg. Je lost het personeelstekort er niet mee op. Ik denk soms: de zorg overstijgt de kaders waarbinnen we denken. Misschien is dat wel de reden dat er zoveel problemen zijn in de zorg. Je kunt het niet altijd oplossen met regeltjes, beschrijven in plannen of vastleggen in tijd.”

“Heb ik vandaag gefaald?”

Apps en systemen

“De meeste video’s over de zorg gaan over steunkousen aantrekken en spuitjes zetten. Ikzelf leg in mijn YouTube-video’s graag het contact met de mensen vast. Natuurlijk, ik loop ook op tegen dingen die ik vervelend vind. Het alles moeten registeren. Het werken met steeds nieuwe apps en een nieuw systeem. Technologie is belangrijk, maar soms best belastend. Mijn moeder moest laatst aftekenen dat ze een aftekenlijst had geprint. En op die lijst stond dat je de kruimels van tafel moest vegen en de klok goed moest zetten. Zulke dingen zijn nooit opgelegd door het ministerie. Dat doen we zelf.”

“In de wijkzorg hebben we nu een telefoon met app. Het feit dat je weet dat er tien minuten voor een zorgvraag staan, is al vervelend. Dat geeft een bepaalde druk. Toen ik net begon in de thuiszorg, had ik de hele route haast, omdat ik in het begin te lang bij mevrouw Jansen was geweest. Zo’n app geeft dus een gevoel van haast. Laatst bezocht ik een oudere mevrouw die zelf wijkverpleegkundige is geweest. Ik liet haar zien hoe wij nu werken. Ze moest lachen en zei: ‘Vroeger hadden wij gewoon een lijstje met namen en daar gingen wij dan naartoe. Ik dacht: op zich zou dat nu ook nog steeds kunnen. Als je ergens langer bezig bent, dan geef je dat toch gewoon even door? Maar dat continue registeren en huisje in, huisje uit, voelt voor mij een beetje als in- en uitchecken.”

ICT kan het verschil maken

“Het is wel heel mooi wat we kunnen met technologie hoor. Bijvoorbeeld dat je kunt beeldbellen met mensen thuis. Mensen met COPD die met een app een longaanval herkennen en kunnen voorkomen, zodat ze niet naar het ziekenhuis hoeven. Geweldig, die technologie. Maar dan moeten we er wel goed mee werken. Ik heb meegemaakt dat we een pilot draaiden waarbij ik een man moest bellen die vijfhonderd meter verderop woonde. Echt gebeurd. Ik was langer onderweg naar kantoor dan naar die man. Dat is gek.”

“Ik ben een groot voorstander van technologie. ICT kan zoveel betekenen in de toekomst. ICT kan echt het verschil maken. Als je ziet wat er allemaal kan met robots; supermooi. Sommige mensen zijn een beetje bang.

“Ik denk echt dat technologie kan bijdragen aan het ondersteunen van medewerkers, zodat zij meer ruimte hebben. Maar dan moet je de ICT wel een beetje simpel houden.”

Maar laatst sprak ik een oudere vrouw die zei: ‘Als ik kan worden gewassen door een robot, dan vind ik dat prima. Anders staan er allemaal mensen rondom mijn bed.’ Die mensen heb je ook. Dus ik denk echt dat technologie kan bijdragen aan het ondersteunen van medewerkers, zodat zij meer ruimte hebben. Maar dan moet je de ICT natuurlijk wel een beetje simpel houden.”

#zorginnovatie