Kennisbank

Voor het vijfde jaar op rij blijven de ICT-kosten ten opzichte van de omzet gelijk (5,7%). Hierdoor dreigt de ontwikkeling van ICT tot stilstand te komen, terwijl dit een belangrijk onderdeel is van de noodzakelijke transitie naar passende zorg op de juiste plek, in afstemming met de patiënt. Tegelijkertijd wordt de financiële ruimte die ziekenhuizen in de praktijk hebben voor deze transitie steeds meer beperkt door stijgende kosten van exploitatie, personeel en lifecycle management. Dit blijkt uit de jaarlijkse ICT Benchmark Ziekenhuizen van M&I/Partners.

Zoals we in ons eerder verschenen artikel lieten zien, krijgt duurzaamheid binnen de ICT-sector nog (te) weinig aandacht [1]. Tegelijkertijd zijn wij en onze collega’s er ongemerkt al meer mee bezig dan wijzelf doorhebben. ICT en duurzaamheid zijn namelijk nauw verbonden met elkaar op meerdere manieren. We vroegen een aantal van onze collega’s hoe zij al bezig zijn met het thema duurzaamheid binnen hun expertisegebied. We trappen af met Marit Wensink, adviseur Informatiebeveiliging en Privacy (IB&P), waar we opvallende raakvlakken tussen haar adviesgebied en duurzaamheid zien!

Dit hoor ik vaak bij klanten waar ik kom. Wie 'ze' zijn en wat eigenaarschap dan precies is, verschilt, maar de klacht is hetzelfde. Het is meestal een hele terechte klacht, het nemen van eigenaarschap of je verantwoordelijk voelen en gedragen voor iets is waar veel mensen mee worstelen. Zeker als het onderwerp dan ook nog iets verder van hun interesse afligt. Erover klagen helpt alleen niet. In dit artikel benoem ik drie concrete tips die helpen bij het goed vormgeven van eigenaarschap in organisaties.

Onder digitale volwassenheid verstaan we het vermogen van een organisatie om nieuwe ICT-mogelijkheden en -ontwikkelingen snel te adopteren en te vertalen naar betere of zelfs nieuwe producten en diensten. Uit onderzoek van onder andere het MIT, een Amerikaans ICT-kennisinstituut, blijkt dat digitaal volwassen organisaties succesvoller zijn in het realiseren van hun strategische doelstellingen. Ook halen ze meer rendement uit ICT-investeringen.

De hoeveelheid data op aarde groeit explosief, en die groei stopt voorlopig niet [1]. Die enorme hoeveelheid beschikbare data vraagt om goed beheer, zodat het ook bruikbaar blijft. Om dat mogelijk te maken is de FAIR opgesteld. Deze bestaat uit een reeks principes en richtlijnen om data te beheren, uit te wisselen en (her) te gebruiken. FAIR is in 2016 specifiek opgesteld voor wetenschappelijke data, maar de principes worden tegenwoordig ook in domeinen buiten de wetenschap gebruikt als richtlijn. Naast dat adequaat beheer nodig is voor de groeiende hoeveelheid beschikbare data, vraagt de groeiende hoeveelheid ook om duurzaam databeheer. Het opslaan en beschikbaar stellen van data kost namelijk veel grondstoffen en energie [2]. Kijk maar naar de datacenters die de laatste jaren zijn gebouwd en de energie die nodig is om de datacenters te laten draaien.  
 
In hoeverre draagt FAIR bij aan duurzaam databeheer? En kan het beheren en gebruiken van data nóg duurzamer dan enkel het toepassen van de FAIR-principes? In dit artikel zoeken we dat uit aan de hand van de circulariteitsladder, een veelgebruikte tool in de duurzaamheidssector. 

De EPD-markt in de GGZ is in 2023 redelijk stabiel gebleven. Nadat vorig jaar diverse GGZ-organisaties van EPD-leverancier zijn gewisseld, was 2023 wat dat betreft een rustig jaar. Avinty en Nedap zijn nog steeds de grootste partijen. Avinty heeft met één zorgorganisatie in de top 50 meer dan Nedap, de marktleiderspositie op Nedap herovert. Binnen deze top-50 wordt ook dit jaar voornamelijk gekozen voor een all-in-one oplossing. Dit blijkt uit het onderzoek van M&I/Partners naar het ZIS/EPD-landschap onder de 50 grootste GGZ-organisaties.

Veel gemeenten worstelen met het invoeren van datagedreven werken. Een hip onderwerp dat veel potentie heeft en in menig i-Visie en informatiestrategie van gemeenten een thema is. Vanuit de jaarlijkse ICT benchmark gemeenten ziet M&I/Partners dat veel organisaties moeite hebben om een ontwikkelde visie op datagedreven werken te vertalen naar concrete acties en stappen.

In 2022 zijn de ICT-kosten met 10 euro per inwoner gestegen naar 106 euro per inwoner. Door de krapte op de arbeidsmarkt worden meer vacatures ingevuld door ingehuurd personeel. Hierdoor stijgen de ICT-personeelskosten met 7 euro per inwoner.

Hoe ziet de zorg van morgen er in 2030 uit? Collega’s Aukje Houben en Saskia Meijer gingen in gesprek met Lonneke van Reeuwijk, eindverantwoordelijk transitiedirecteur polikliniek (“domeineigenaar”) bij het UMC Utrecht, over de transitie op de polikliniek en het programma ‘De Zorg van morgen’ in het UMC Utrecht.

De DPIA is uitgevoerd en er zijn geen hoge risico’s. Wat fijn! Iedereen – de FG, privacy officer en proceseigenaar – haalt opgelucht adem. Totdat de privacy officer een paar weken later verontrustende vragen krijgt. “We hebben alle gegevens uit de applicatie ook in een Excel staan, moeten we daar iets mee?” en “Is er een bewaartermijn voor e-mails met gezondheidsgegevens?” Wat blijkt? Er is een DPIA uitgevoerd, maar deze is uitgevoerd op de applicatie. Het proces dat buiten de applicatie loopt, is niet meegenomen.