Samen digitaal sterker: de iGGZ als motor van vernieuwing in de geestelijke gezondheidszorg

De GGZ staat voor grote uitdagingen. Complexe zorgvragen, lange wachtlijsten en versnipperde informatievoorziening vragen om een fundamentele herziening van hoe zorg wordt georganiseerd en ondersteund. In dit landschap slaan vier instellingen – Pro Persona, IrisZorg, RIBW Arnhem & Veluwe Vallei en RIBW Nijmegen & Rivierenland – de handen ineen onder de noemer iGGZ. M&I/Partners heeft deze instellingen begeleid bij het ontwikkelen van een gezamenlijke digitale strategie, waarin wordt uiteengezet hoe technologische samenwerking kan bijdragen aan verbeterde, efficiëntere en meer mensgerichte zorgverlening.

Waarom samenwerken aan digitalisering?

De vier iGGZ-instellingen opereren in vier regio’s (Ede/Gelderse Vallei, Rivierenland, Nijmegen en Arnhem) en hebben te maken met uiteenlopende partners, systemen en werkwijzen. Zij delen een gemeenschappelijke ambitie: het realiseren van een mentaal gezondheidsnetwerk waarin cliënten op het juiste moment de juiste zorg ontvangen, met zo min mogelijk administratieve rompslomp en zoveel mogelijk samenhang in begeleiding en behandeling. Dat betekent dat de zorg behandelaren en begeleiders vanuit verschillende betrokken instellingen op elkaar afgestemd moet worden, bij de toeleiding en gelijktijdige en openvolgende begeleiding. Pro Persona en Iriszorg bijvoorbeeld hebben in kliniek Siependaal somatische, psychiatrische en verslavingszorg samengevoegd. Maar digitaal samenwerken is nog heel lastig. Informatie over cliënten is verspreid over systemen van verschillende instellingen en kan niet zomaar uitgewisseld worden. Dat leidt tot onvolledige overdrachten, dubbele registraties en frustratie bij zowel zorgverleners als cliënten. Door samen te werken willen de iGGZ-partners deze obstakels overwinnen en toewerken naar een toekomst waarin gegevens veilig, efficiënt en cliëntgericht gedeeld kunnen worden.

Landelijke en regionale context

De Nationale Visie en Strategie voor het gezondheidsinformatiestelsel (NVS), het IZA-uitvoeringsakkoord en de Wegiz-wetgeving zetten in op standaardisatie, interoperabiliteit en patiëntgerichte gegevensuitwisseling. Voor de GGZ betekent dit onder meer dat medicatieoverdracht, acute zorg en samenwerking met huisartsen en andere GGZ-aanbieders digitaal ondersteund moeten worden volgens uniforme standaarden zoals HL7 FHIR, Zibs en SNOMED CT.

Regionaal zijn de vier iGGZ-instellingen betrokken bij samenwerkingsverbanden zoals Netwerk Vitale Gelderse Vallei, Rivierenland Samen Beter, Nijmegen Op Eén Lijn en Gelderland Centraal. Elk van deze netwerken heeft zijn eigen dynamiek en digitale agenda. De iGGZ kiest ervoor om binnen deze context een gezamenlijke koers te varen, waarbij regionale initiatieven worden gevolgd en waar mogelijk versterkt, maar de focus ligt op interne standaardisatie en samenwerking.

Wat pakken de GGZ instellingen samen op?

De digitale strategie van iGGZ is opgebouwd rond vijf inhoudelijke en vier generieke thema’s. Enkele concrete gezamenlijke initiatieven zijn:

• Samenwerken op inhoud: In plaats van te streven naar één gezamenlijk dossier, wordt gewerkt aan het delen van relevante informatieproducten zoals signaleringsplannen, behandel- en begeleidingsplannen en risicotaxaties. Dit gebeurt op basis van uniforme afspraken over inhoud, structuur en toestemming.
• Capaciteitsinzicht en wachttijden: Door gezamenlijk inzicht te creëren in beschikbare zorgcapaciteit en wachttijden, kunnen cliënten sneller en beter worden doorverwezen. Hiervoor wordt onder meer een planningsinstrument ontwikkeld dat aansluit op het Centraal Toeleidingspunt (CTP) in de regio’s.
• Netwerksamenwerking: Technologie wordt ingezet om samenwerking tussen zorgverleners in het netwerk rondom de cliënt te ondersteunen. Denk aan gedeelde platforms, communicatieafspraken en tools zoals Growtivity die multidisciplinaire samenwerking faciliteren.
• Medicatieoverdracht: De iGGZ onderzoekt hoe medicatiegegevens beter gedeeld kunnen worden, bijvoorbeeld via het Landelijk Schakelpunt (LSP) of de implementatie van het landelijke MP9-protocol.
• Viewer en dataplatform: Er wordt gewerkt aan een iGGZ-viewer waarmee zorgverleners relevante cliëntinformatie kunnen raadplegen zonder in te loggen in elkaars systemen. Deze viewer wordt gekoppeld aan een gezamenlijk dataplatform, dat op termijn kan aansluiten op regionale of landelijke infrastructuren.
• Registratie van toestemming: Een belangrijke randvoorwaarde voor het onderling kunnen delen van clientgegevens is het geven van toestemming daarvoor door de client. Er wordt stapsgewijs toegewerkt naar een integraal overzicht van de toestemmingen, waarbij ook wordt gekeken naar de mogelijkheden die de beoogde landelijke voorziening voor de registratie van toestemmingen (Mitz) hierin kan bieden.

Waarom is dit belangrijk voor de GGZ?

De digitale transformatie van de GGZ is geen doel op zich, maar een middel om betere zorg te leveren. Door informatie slimmer te delen, kunnen zorgverleners beter samenwerken, wordt de kans op fouten kleiner en krijgen cliënten sneller passende hulp. Tegelijkertijd vermindert de administratieve last en ontstaat er meer ruimte voor menselijk contact – iets wat in de GGZ van onschatbare waarde is.

Samenwerking binnen de iGGZ

Dit traject over digitale vernieuwing laat zien dat de samenwerking binnen iGGZ  niet alleen gaat over technologie, maar vooral over mensen, processen en vertrouwen. Door gezamenlijk te investeren in standaarden, infrastructuur en governance, bouwen de vier iGGZ instellingen aan een toekomstbestendige GGZ waarin de cliënt écht centraal staat. Zij zijn daar met elkaar en met de hulp van M&I/Partners een stuk verder in gekomen.