Informatie-uitwisseling in de zorg moet geen strafwerk zijn

In mijn praktijk als ICT-adviseur zie ik het maar al te vaak gebeuren. Een patiënt wordt behandeld door een arts in het ziekenhuis, en heeft aansluitend een afspraak met een behandelaar van een andere zorginstelling, bijvoorbeeld een revalidatiearts. Deze laatste zorgverlener wil natuurlijk weten wat zijn collega in het ziekenhuis heeft ingevoerd in het elektronisch patienten dossier.

Een fluitje van een cent zou je zeggen, met de moderne techniek. Maar nee hoor, zo simpel is dat niet. Uitwisseling van gegevens is in zo’n geval best mogelijk, maar er moet dan eerst een document worden gemaakt, bijvoorbeeld een brief. De eerste arts moet die brief opstellen en versturen. De tweede arts ontvangt de brief en voert de data in in het EPD. Veel werk voor de zorgverlener, en de patiënt kan minder goed worden geholpen.

Noodzakelijke hervormingen

Kan dat niet anders, vraagt u zich af? Natuurlijk kan dat anders. Het EPD waarin arts 1 werkt, moet zonder moeite kunnen worden ingezien door arts 2. De beschikbaarheid van medische gegevens op elk moment voor betrokken zorgverleners is noodzakelijk om de hervormingen in de zorg door te voeren. Ik denk dan aan multidisciplinaire zorg, ketenzorg, verschuiving van de tweede naar de eerste lijn en al die andere noodzakelijke hervormingen die ik graag samenvat met het begrip netwerkzorg.

Overkoepelende infrastructuur

Aan de techniek om dit alles te realiseren ligt het niet. Die is voorhanden. Er zijn tal van standaarden en systemen – XDS, LSP en wat dies meer zij – die efficiënte informatie-uitwisseling tussen zorgverleners mogelijk maken. In de toekomst worden deze systemen hopelijk samengevoegd tot één overkoepelende infrastructuur. Maar ook zolang dat niet het geval is, is uitwisseling van medische gegevens heel goed mogelijk. De data blijven in alle gevallen in het bronsysteem, maar kunnen wel direct worden geraadpleegd door alle behandelaars. Een belangrijke voorwaarde is wel dat de patiënt toestemming geeft. En alle raadplegingen worden uiteraard uitgebreid gelogd.

Niet hoeven wachten

Maar waarom gaat het dan mis? In mijn visie is dat een kwestie van de juiste mindset. Uitwisseling van informatie moet niet worden opgezet vanuit de techniek, zoals nu nog veel te vaak gebeurt, maar vanuit de zorgverlener. Hij of zij heeft op een gegeven moment informatie nodig. Die informatie moet precies op dat moment beschikbaar zijn. Daar moet je niet op hoeven te wachten. En het moet voor de zorgverlener al helemaal geen strafwerk zijn om dat voor elkaar te krijgen.

Dat is dus nog niet het geval. Helaas. Vandaar dat ik een oproep wil doen aan de ontwikkelaars van al die EPD’s, ECD’s, HIS’en en hoe de informatiesystemen verder ook mogen heten. Die systemen bestaan niet vanwege de makers ervan, al zou je dat soms wel eens denken. Nee, die systemen bestaan omdat de zorgverlener ze wil gebruiken om de patiënt goed te kunnen behandelen.

Dat is wat ik met mindset bedoel. Waar gaat het om in de zorg? Nou, precies hierom. De patiënt moet zo goed mogelijk worden geholpen door zorgverleners voor de medische gegevens een handige tool ter beschikking te stellen. Aan alle betrokkenen – leveranciers, informatiemanagers, bestuurders – de oproep om over de eigen belangen heen te kijken en te beseffen dat eenieder slechts een deel is van het gehele behandelproces en dat de zorgverlener maximaal ondersteund moet worden. Al was het maar omdat je zelf ooit ook een keer een patiënt zult zijn die goede zorg wil krijgen op het juiste moment.