Het is alweer enige tijd geleden dat het Hoofdlijnenakkoord voor de medisch-specialistische zorg werd afgesloten, maar wat mij betreft wordt steeds meer duidelijk hoe belangrijk dit Hoofdlijnenakkoord is voor de toekomst van de zorg in Nederland. Dit ondanks de kritische reacties kort na verschijnen. ‘Krachteloos, vlees nog vis, een stok achter de deur ontbreekt,’ las ik in Zorgvisie.
Ik ben het met die kritische reacties niet eens. Waarom niet? Omdat de ziekenhuizen in het Hoofdlijnenakkoord voor het eerst echt erkennen dat hun rol in de zorg verandert. Medisch specialisten gaan minder doen en huisartsen meer, daar komt het in grote lijnen op neer. Wat je verder ook tegen het Hoofdlijnenakkoord van de zorg kunt inbrengen; ik vind dat een moedige stap. In een wereld waar alles is gericht op groei zeggen de ziekenhuizen: wij gaan wat minder doen, wij zetten een stapje terug.
De Duitse essayist Hans Magnus Enzensberger noemde dat in een ander kader ooit ‘De helden van de terugtocht’. Hij verwees daarmee naar de beroemde Pruisische generaal Von Clausewitz, die in een standaardwerk over oorlogsvoering vaststelde dat de terugtocht de moeilijkste van alle militaire operaties is. Oprukken als je sterker bent dan je tegenstander is niet zo heel lastig, wist hij uit eigen ervaring. Jezelf op een goeie manier terugtrekken als de ander sterker blijkt, dat is pas echt een kunst.
In de terugtocht van de ziekenhuizen – ik keer weer terug naar het Hoofdlijnenakkoord voor de medisch-specialistische zorg – speelt ICT een belangrijke rol. Ook dat is een moedige en terechte constatering. Nog altijd kom ik ziekenhuisbestuurders tegen die denken dat ICT er alleen is voor de ondersteuning van het primaire proces. Het feit dat de meeste ziekenhuisdirecteuren niet meer zo heel jong zijn, speelt daarbij misschien een rol. Maar hoe dan ook: de tijd dat ICT er louter was voor de ondersteuning, is allang voorbij. Ketenzorg en substitutie van de tweede naar de eerste lijn zijn zonder ICT onmogelijk.
Wat mij betreft is dit alles een prima verhaal. Nu moet het gesprek met de andere disciplines op gang komen. Met de huisartsen bijvoorbeeld, met wie recent een eigen Hoofdlijnenakkoord is gesloten. Daarin is gelukkig flink wat geld gereserveerd voor e-health en ICT, 133 miljoen euro om precies te zijn. Dit om ook hier de zorg de digitale impuls te geven die we nodig hebben. Aan de afspraken ligt het dus niet, die zijn dik in orde. Nu is het tijd om aan de slag te gaan.
We leven in een tijd waar ingrijpende digtiale veranderingen plaatsvinden. Digitale middelen maken het steeds meer mogelijk voor patiënten om zelf de regie te nemen. Deze digitalisering heeft grote impact in zorgorganisaties en vraagt veel van bestuur tot zorgmedewerkers.
Lees verderSinds ruim een half jaar kunnen alle patiënten van het UMC Utrecht hun medisch dossier zelfstandig en zonder vertraging inzien. Een flinke stap vooruit in de zorg-ICT. Om niet te zeggen een kleine revolutie.
