Hoe ziet de toekomst van gemeentelijke ICT Shared Service Centers eruit?

In onze adviespraktijk zie we steeds meer gemeenten hun ICT uitbesteden. Hierbij hebben ze grofweg de keuze om het uit te besteden aan een commerciële dienstverlener of aan een Shared Service Center* (SSC). Veel SSC’s die ICT-diensten leveren zijn vroeger opgestart om de gemeenten zoveel mogelijk ICT-techniek uit handen te nemen. Nu de SSC’s de meeste ‘harde’ techniek ook zelf weer outsourcen en applicaties steeds meer SaaS worden, doemt de vraag op hoe de toekomst van SSC’s eruitziet.

Toekomst van SSC's

Voor hoe de toekomst van SSC’s eruitziet zijn twee trends van belang.

1. Gemeenten hebben steeds minder ICT-infrastructuur nodig door toename SaaS.
   Steeds meer applicaties worden afgenomen als SaaS. Hierbij zorgt de applicatieleverancier voor alle techniek om de applicatie beschikbaar te maken. Bij een traditionele applicatie is de gemeente verantwoordelijk voor de ICT-techniek om de applicatie beschikbaar te maken. Door over te schakelen naar SaaS verdwijnt  een deel van de techniek dus naar ‘buiten’. Onderzoek door M&I/Partners onderbouwt deze trend. Uit de ICT Benchmark Gemeenten is dat de verwachting dat in 2025 het gemeentelijk landschap voor zeker 60% verSaaSt is.
2. Steeds meer ICT-techniek wordt uitbesteed aan gespecialiseerde commerciële ICT-dienstverleners.
   Een tweede trend is dat de ‘onderste lagen’ van de ICT steeds vaker worden geoutsourcet naar commerciële ICT-dienstverleners. Dit is begonnen met het uitbesteden van housingdiensten aan commerciële datacenters. Tegenwoordig zien we steeds vaker, dat in plaats van alleen housing, ICT-hardware zoals servers en opslagsystemen als dienst worden afgenomen (zogenaamde Infrastructuur as a Service - IaaS). Hierbij zorgt de dienstverlener voor zowel de ICT-hardware als de housing ervan. Dit wordt bijvoorbeeld grootschalig aangeboden door public cloud leveranciers, zoals Microsoft (Azure), Google Cloud Platform, en Amazon Web Services.

Gevolg

Het gevolg van deze twee trends is dat er steeds minder ICT-infrastructuur (en dus ook steeds minder technisch beheer) overblijft waar de gemeenten verantwoordelijk voor zijn. Een goede ontwikkeling omdat gemeenten zich op deze manier steeds meer kunnen focussen op hun kernactiviteiten.

De SSC’s hebben ook te maken met bovenstaande twee trends. Door verSaaSing hoeven zij steeds minder applicaties te hosten voor gemeenten. En ook de SSC’s zien dat het geen meerwaarde heeft over eigen datacentra te beschikken of zelf eigenaar zijn van de serverapparatuur. Daarom outsourcen SSC’s zelf ook steeds vaker deze onderste lagen van ICT. Dus ook voor de SSC’s geldt dat er steeds minder ICT-techniek overblijft die beheerd moet worden.

Meerwaarde

Dit wil echter niet zeggen dat per definitie de meerwaarde van SSC’s afneemt. Het verSaaSen van het applicatielandschap wil niet zeggen dat alles eenvoudiger wordt.

• De komende jaren zullen we met een hybride situatie te maken hebben, waarbij een deel van de applicaties als SaaS worden afgenomen, maar een ander deel nog steeds uit traditionele applicaties bestaat, die door de SSC’s gehost worden. Al deze applicaties dienen voor de eindgebruikers uiteraard op een uniforme en simpele manier te worden aangeboden, met een afdoende beveiliging.
• Verder hebben we te maken met verschillende SaaS-leveranciers. Al deze SaaS-leveranciers dienen te worden aangestuurd, waarbij koppelingen tussen SaaS-applicaties altijd een extra aandachtspunt zijn. Allereerst moet gezorgd worden dat de koppelingen werken én blijven werken. En dit in een SaaS-omgeving waarbij applicaties (en mogelijk ook de technische interfaces naar andere applicaties) veranderen als applicaties worden geüpdatet. Dit geheel dient goed gemanaged te worden om ervoor te zorgen dat het geheel goed blijft werken.
• Ook zijn er niet-technische werkzaamheden die SSC’s goed voor hun deelnemers kunnen uitvoeren. Denk hierbij aan het bijhouden van wettelijke wijzigingen en de effecten hiervan op het applicatielandschap, begeleiden van gezamenlijke selectietrajecten/aanbestedingen voor bijvoorbeeld een bepaalde applicatie, ondersteuning bij inrichten van zaken als datagedreven werken. 

Rol van de SSC's

Conclusie is dat de rol van SSC’s de komende jaren verandert. Steeds meer technische werkzaamheden worden vervangen door regievoering op een toenemend aantal toeleveranciers. SSC’s worden steeds meer een adviespartij voor hun deelnemers om de primaire processen van de deelnemers te optimaliseren. 

^{* In dit kader bedoelen we met een SSC een organisatie waar verschillende gemeenten aan deelnemen en die (onder andere) ICT-diensten levert aan de deelnemende gemeenten.}