Met de huidige inzet van ICT, telt ons ziekenhuis over tien jaar niet meer mee.’ Dat was – op rijm – de titel van een presentatie die ik onlangs bijwoonde in een zorginstelling in het oosten van het land.
Het was een bijzondere presentatie, omdat de vinger op de zere plek werd gelegd. ICT is van groot belang voor de toekomst van de zorg, misschien wel belangrijker dan welke andere ontwikkeling ook, bleek uit het verhaal. Als je pas op de plaats maakt, verlies je onvermijdelijk marktaandeel. En de arts speelt in dat proces een cruciale rol.
Nog niet zo lang geleden was dat anders, of in elk geval werd het anders ervaren. Als medisch specialist bemoeide je je liever zo weinig mogelijk met automatisering. Je kon een labuitslag tevoorschijn toveren, het was handig bij het maken van afspraken, maar daar bleef het bij. Verder was ICT vooral ingewikkeld. Het kostte tijd, het leverde niet zoveel op, en het belangrijkste: het leidde af van je belangrijkste taak, de zorg voor de patiënt. Als ik eerlijk ben, waren die argumenten niet altijd uit de lucht gegrepen. Inderdaad kon automatisering nog wel eens tijd kosten, weinig opleveren en afleiden van hoofdzaken. ICT-systemen waren onvoldoende precies ingericht, dat was het punt. En systemen die niet goed zijn ingericht, veroorzaken soms meer last dan gemak.
De afgelopen jaren is dit alles echter enorm verbeterd. Ik zie de laatste tijd vooral veel EPD’s, informatiesystemen en e-healthproducten die waardevolle informatie leveren en steeds beter toegankelijk zijn. Natuurlijk, perfect is het allemaal nog niet, het is work in progress, maar dat doet niets af aan de essentie: ICT levert steeds meer informatie die van grote waarde is voor een betere zorg. Als arts heb je ICT dus nodig. Ik denk dat nog maar weinig zorgprofessionals die stelling bestrijden. Maar de grote vraag is natuurlijk: hoe pakken we dat aan?
Mijn antwoord luidt: de arts moet zich zoveel mogelijk met de inrichting van de ICT bemoeien. Het gaat ten slotte om zijn of haar vak, niet dat van de technicus die de systemen maakt of de manager die de processen optimaliseert. Hun bijdrage is belangrijk, absoluut, maar staat ten dienste van de zorgverlener die het eigenlijke werk verricht: het beter maken van die man of vrouw, dat kind, in het ziekenhuisbed.
De arts is dus degene die de standaarden bepaalt waarmee wordt gewerkt, en niemand anders. Hij of zij moet ervoor zorgen dat de meest zinvolle gegevens beschikbaar zijn. De arts moet het initiatief nemen. Dader worden, geen slachtoffer zijn. Daarom wil ik alle artsen van Nederland oproepen: doe mee. Omarm de mogelijkheden van ICT. De zorg wordt er beter van, en effectiever ook, want op termijn gaan digitaal werken en een hogere productiviteit hand in hand.
Ook heel belangrijk: doe het niet alleen. Niet iedere arts hoeft het wiel uit te vinden. Werk samen, en leg uw vragen voor aan het bestuur van uw ziekenhuis. Zorg ervoor dat men naar u luistert, dat men u faciliteert.
Ziekenhuisbestuur, op uw beurt: ga de dialoog aan, vraag uw medisch specialisten wat hun wensen zijn, vraag hen over welke gegevens zij willen beschikken om hun werk goed te doen, en hoe die gegevens opvraagbaar moeten zijn. Kortom: zorg ervoor dat u een volgende stap zet. De samenleving wacht immers niet. De politiek stelt eisen, de zorgverzekeraars ook. Maar bovenal de patiënt.
Wat hun wensen precies zijn? Daarover gaat het de volgende keer.
De digitalisering, die we kenden uit de bankwereld. Drong langzaam maar zeker door in de zorg. Dergelijke verandering vraagt sturing van de bestuurders en de hoofden ICT van de instellingen.
EPD's staan voor een volgende stap. Ontwikkelingen zoals Value Based Healthcare/uitkomstgerichte zorg, het toenemend belang van patiëntparticipatie, informatie-uitwisseling in de zorgketen en big data maken dat ziekenhuizen steeds meer samen moeten werken met de omgeving. Dat betekent uiteraard iets voor de informatievoorziening van het ziekenhuis zelf en dus ook voor het EPD/ZIS. Maar wat?
Lees verder
