Een arts? Een hotel? Een thriller? Allemaal digitaal!

Consumenten doen steeds meer digitaal, en ze zijn daar heel tevreden over. Een overnachting regelen in Istanbul? Binnen een paar minuten weet je welk hotel het goedkoopste is, het beste wordt beoordeeld of het gunstigst is gelegen. Die spannende thriller waar je collega zo enthousiast over was, maar waarvan je de titel bent vergeten? In een oogwenk is-ie besteld. Nazoeken of je de rekening van het gas en licht in februari op tijd hebt betaald? Geen enkel probleem. En ga zo maar door.

Wat voor hotelgasten en boekenlezers geldt, geldt natuurlijk ook voor zorgconsumenten. Iedereen stelt gemak en een hoge verwerkingssnelheid op prijs, zeker als de kwaliteit er niet onder lijdt. Steeds meer kunnen we regelen vanaf de keukentafel of het bureau, en dat doen we dus ook. Nu nog vooral bij de aanschaf van consumentenproducten, maar straks ook in de zorg.

De techniek is er, of nadert met rasse schreden – dat is niet het probleem. Thuisdiagnostiek wordt eenvoudiger dan ooit: met een simpele pleister kun je binnenkort tal van bloedwaarden opmeten en elektronisch doorgeven. Een digitaal consult is gemakkelijk en snel: de patiënt hoeft geen uren vrij te nemen en de arts geeft antwoord op het moment dat hem of haar het beste uitkomt. En ook hier is het aantal voorbeelden moeiteloos uit te breiden.

Als het zo makkelijk en goedkoop is, waarom gebeurt het dan nog niet in de praktijk? Daar zijn een aantal redenen voor. De eerste is – en hier moet ik helaas eerlijk zijn – dat de zorg niet voorop loopt in technologische innovatie. Zorgverleners houden graag vast aan vertrouwde werkwijzen, en hoe verstandig dat vaak ook is, wat betreft ICT bouw je dan een achterstand op.

Een andere, hiermee samenhangende reden, is de financiering. Voor nieuwe werkwijzen is dat niet goed geregeld, zo simpel is het. Thuisdiagnostiek en webconsulten vergemakkelijken het leven van de patiënt en de zorgverlener en verlagen de kosten van de zorg, maar de beleidsmakers hebben daar nog niet de logische conclusie uit getrokken.

Een derde reden is de positie van de patiënt. Zorg is belangrijk, heel wat belangrijker dan een hotel in Istanbul of een spannende thriller, en dus ga je niet avonturieren. Als je dokter je vraagt naar het spreekuur te komen, dan doe je dat, dan neem je het zekere voor het onzekere.

Tot zover de redenen dat alles bij het oude blijft. Er gaat echter snel iets veranderen, daarvan ben ik overtuigd. De digitale revolutie is nu eenmaal niet te keren, ook niet in de zorg. Niet in alle opzichten natuurlijk: hoogwaardige zorg blijft de kerntaak van elke instelling, of het nu om een openhartoperatie gaat of om langdurige verpleging. Maar steeds meer kan vanuit huis worden geregeld, en vroeger of later gebeurt dat dus. De voordelen zijn gewoonweg te evident.

Als zorginstelling is het verstandig hierop in te spelen. Marktaandeel is immers snel verloren, en hoe bouw je dat weer op als je een technologische achterstand hebt? Wees er dus snel bij, om het spel niet te verliezen.

Dit alles vraagt veel van de organisatie. Iedereen moet scherp zijn. Zoiets gaat echter niet vanzelf. Van groot belang daarbij is de visie van de Raad van Bestuur. De bestuurders gaan immers over de strategische keuzes.

Nu nog is die verantwoordelijkheid in veel ziekenhuisbesturen te eenzijdig belegd. In de praktijk is de automatisering vooral een zaak van de portefeuillehouder ICT. Naar mijn overtuiging is dat niet voldoende.

Hoe moet het dan wel? Daarover gaat het de volgende keer.

Jan Houben