Bend Over, Here It Comes Again

Waarom doen mensen niet wat ik wil? Dat is een vraag die iedereen die het beste met een ander voorheeft, zich weleens stelt. Als opvoeder bijvoorbeeld, of als echtgenoot, maar ook als leidinggevende of adviseur. Veel veranderingsprocessen in organisaties zien er van een afstand bezien namelijk goed uit, met checklists en ijkpunten en overzichtelijke schema’s, maar niettemin blijken ze in de praktijk nog wel eens te stuiten op lijdelijk verzet van de medewerkers.
BOHICA, wordt dat wel genoemd: Bend Over, Here It Comes Again. Ook als het gaat om zorg-ICT speelt dat veel van mijn klanten parten. ‘De voordelen van onze plannen zijn zo duidelijk, waarom wordt dat niet enthousiaster opgepakt?’ vragen bestuurders of managers me dan.

Doorduwen heeft geen zin

Het antwoord is simpel: mensen veranderen alleen als ze dat zelf willen. Voer je een nieuw EPD in, dan gaat dat alleen lukken als alle gebruikers ervan overtuigd zijn dat dit een verbetering voor ze betekent. Doorduwen heeft geen zin, een implementatieplan opstellen dat trekken heeft van een militaire operatie evenmin. Faciliteren en motiveren – daar draait het om. Het succes komt van onderop.

Léon de Caluwé, veranderdeskundige en partner bij adviesbureau Twynstra Gudde, zei daar onlangs in een interview iets verstandigs over. ‘Toen ik jong was en nog weinig ervaring had, wist ik het allemaal zo goed,’ vertelde hij. ‘Ik had de robuuste overtuiging dat je mensen – ook als zij niet willen veranderen – toch kunt veranderen, mits je als manager of als adviseur maar de juiste beïnvloedingsmogelijkheden kiest. Maar naarmate ik meer ervaring heb gekregen en me verder heb verdiept in veranderingsprocessen, ontdekte ik de complexiteit ervan en zag ik dat er veel meer kanten aan veranderen zitten dan ik vroeger dacht. Ik weet nu dat veranderen alleen mogelijk is als mensen ervoor openstaan en dus willen veranderen. Als mensen dat niet willen, zich verzetten of afsluiten, en dus niet benaderbaar zijn, zal het ook niet gebeuren.’

Makkelijker en leuker

Ik neem wat ruimte voor dit citaat, omdat ik het als wijze woorden beschouw. Ik heb de waarheid ervan namelijk aan den lijve ervaren, als opvoeder, als echtgenoot, als leidinggevende en als adviseur. Als mensen niet willen veranderen, dan doen ze het niet. Je moet ze verleiden. Dat is trouwens op termijn niet alleen makkelijker, het is nog leuker ook.

Tot zover het algemene verhaal. In mijn eigen vakgebied, de zorg-ICT, komen er wat het doorvoeren van veranderingen betreft nog een paar andere overwegingen kijken. Dat heeft onder meer te maken met belangtegenstellingen. Wie profiteert van de veranderingen, en wie niet?
Hoe dat precies zit, vertel ik u een volgende keer.