Meer tijd voor de patiënt door transformatie van de polikliniek

25 april 2023

Meer tijd voor de patiënt door transformatie van de polikliniek. Collega's Petra Gooskens en Inèz Sikkel gaan in gesprek met longarts anneke van veen, CMIO digitale zorgtransformatie bij Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) over de transformatie van polikliniekprocessen, de uitdagingen, de wensen en de succesverhalen.

Niet zelf het wiel uitvinden, maar (her)gebruik de goede voorbeelden. Daar willen we als M&I/Partners aan bijdragen en dat doen wij door het delen van inspirerende verhalen. Eén van deze inspirerende verhalen is van Anneke van Veen. Anneke is longarts, CMIO digitale zorgtransformatie en nauw betrokken bij het opzetten van telemonitoring in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) Nijmegen. Collega's Petra Gooskens en Inèz Sikkel gaan in gesprek met Anneke over de transformatie van polikliniekprocessen, de uitdagingen, de wensen en de succesverhalen.

Begin 2020 is Anneke, versneld door COVID, gestart met digitale zorg in het CWZ. En vanaf 2021 is zij officieel CMIO digitale zorgtransformatie en actief bezig om de zorgprocessen te transformeren.

Wat ik graag wil is meer tijd voor de patiënt, maar tegelijkertijd moeten we de zorgcapaciteit vergroten en de toegankelijkheid van de poliklinische spreekuren bewaken. Dat is een uitdaging bij een groeiende patiëntenpopulatie. Het prettiger en efficiënter maken van mijn spreekuur is dan ook een grote drijfveer. Ik wil goede zorg aan de patiënt leveren. Dit doe ik onder andere door mijn consulttijden uit te breiden én door de patiënt buiten de bezoeken in het ziekenhuis beter te coachen. Dat wil zeggen dat ik delen van zorg anders moet aanbieden. Waarbij ik de patiënt nog steeds goede ondersteuning bied en het ons allebei minder tijd kost. Een voorbeeld: de coaching van mijn patiëntpopulatie met ernstig astma gaat via telemonitoring. Zo hoef ik die patiënten veel minder vaak fysiek op de poli te zien en heb ik de afspraken tijdens mijn spreekuur verlengd van een kwartier naar een halfuur.

Als CMIO heb ik een visie geschreven voor de digitale zorgtransformatie. We hebben het zorgpad per fase uitgetekend en gekeken hoe het anders kan, van zorgvraag tot en met of follow-up op basis van de 5 J’s.

Juiste zorg: niet elke patiënt binnen een bepaald zorgpad of met een bepaalde aandoening heeft dezelfde zorg nodig. Dat verschilt per persoon en is afhankelijk van wat patiënt en zorgverlener hierin samen willen bereiken.
Juiste plek: dichtbij of thuis als het kan, verder weg of in het ziekenhuis als het moet.
Juiste moment: een consult moet plaatsvinden op het moment dat het nodig is. We moeten af van de routine controlemomenten, die vaak van weinig toegevoegde waarde zijn. Daarmee kun je ongeveer 30% van de zorg uit het ziekenhuis schrappen en vervangen door zelfmonitoring en –management.
Juiste manier: digitaal als het kan (bericht via app of beeldbelconsult) en een fysiek consult als dat nodig is.
Juiste persoon: de medisch specialist is ervoor om het probleem te analyseren, de conclusie te trekken en de behandelmogelijkheden samen met de patiënt te bespreken. Andere delen van het zorgpad kunnen door andere zorgprofessionals of door techniek worden overgenomen.

Wij hebben enkele applicaties gekozen waarmee we denken het totale zorgpad te kunnen ondersteunen. Luscii voor telemonitoring en coaching, Indiveo voor heldere patiënt voorlichting, BeterDichtbij als communicatiekanaal en het patiëntenportaal van Chipsoft. Het voordeel van deze partners is dat ze landelijk en samen met de zorgverleners ontwikkelen. Hierdoor kunnen we van elkaar leren en soms gemakkelijk kopiëren wat er in een ander ziekenhuis al bedacht is.

De toekomst is al begonnen. Als CMIO help ik door de urgentie van de problemen in de zorg te benadrukken en de succesverhalen over digitale zorg aan iedereen te vertellen. Veel mensen zijn zich onvoldoende bewust van wat er op ons afkomt en hoe dringend het capaciteitsprobleem is. Er zijn specialismen en regio’s die nu al dagelijks tegen hun grenzen aanlopen. Men heeft het vaak over “de zorg van de toekomst,” maar de toekomst is al begonnen.

COVID heeft ons momentum gegeven. Door de Coronapandemie hebben we ervaren hoe we zorg ook anders kunnen vormgeven. Binnen een week zijn we bijvoorbeeld live gegaan met de “Corona Check” app door één op één te kopiëren van het OLVG. Daarna hebben we in hoog tempo andere digitale zorgpaden ontwikkeld in het CWZ met een duidelijke visie, focus en een heel klein maar dedicated team.

Om de techniek goed werkend te krijgen is implementatie en vooral het anders vormgeven van je zorgpad super belangrijk. Wij hebben hier zelf ook van moeten leren. Zo hebben we COPD-patiënten via een bulkmailing uitgenodigd voor thuismonitoring. Ongeveer 18% van de patiënten reageerde. Dit aantal hebben we daarna flink laten groeien door deze digitale vorm van zorg in de spreekkamer met de patiënt te bespreken. Bij de implementatie van monitoring van ernstig astma hebben we telemonitoring volledig geïntegreerd in het zorgpad. Elke patiënt die biologicals krijgt toegediend, gaat nu over op thuistoediening met telemonitoring.

Ook kwamen we erachter dat alle betrokken zorgverleners bij een zorgpad actief moeten meedoen. Van doktersassistenten en verpleegkundigen tot medisch specialisten. Zo kan de klinische verpleegkundige een belangrijke rol spelen in het includeren en begeleiden van patiënten in digitale zorg. Door hen ‘test’-patiënt te maken in de COPD-telemonitoring en hen te laten ervaren hoe dit werkt hebben ze goede nieuwe ideeën aangeleverd en kunnen ze de patiënten beter helpen. We zijn deze klinische fase nu aan het vormgeven voor het COPD-zorgpad dat we met de zeven Santeon ziekenhuizen samen uitrollen. Hopelijk kunnen we dit later ook aan andere ziekenhuizen in Nederland aanbieden.

Wij hebben in het CWZ in twee jaar tijd 20 zorgpaden deels gedigitaliseerd. Daarbij hebben we meer dan 7000 patiënten gemonitord, waarvan nu ongeveer 2.700 actieve patiënten. Patiëntportaal mijnCWZ wordt door 90% van onze patiënten actief gebruikt. Wij vragen ook regelmatig uit bij patiënten wat zij hiervan vinden. Het merendeel vindt het heel geruststellend dat er op de achtergrond iemand meekijkt hoe het met hun gezondheid gaat. Daarnaast vinden ze het fijn dat het vaak vanuit huis kan, dat scheelt veel reistijd en geregel.

Enkele laatste tips voor andere ziekenhuizen. Ga bij elkaar kijken en leer van elkaar. Van de succesverhalen en van de dingen die minder goed zijn gegaan. Begin, eerst klein met de enthousiaste kartrekkers. Daarna moet je bottum-up de hele organisatie zien te bereiken. Gebruik hiervoor enthousiaste zorgverleners als ambassadeurs in je organisatie die anderen laten zien hoe het werkt. Begin met bewezen succesnummers.