De zorg kan beter. Maar hoe?

Nog niet zo lang geleden publiceerde de Volkskrant een boeiend overzicht. Wie betaalt de kosten van de zorg in Nederland? Dat was daarbij de centrale vraag. In wezen een simpele vraag, dus het antwoord – zou je denken – kan ook simpel zijn.

Dat bleek echter niet het geval. De krant had twee volle pagina’s nodig voor een stroomdiagram met talloze kleuren, lijnen die alle kanten opgingen en namen die mij – terwijl ik toch al een tijdje meeloop – niets zeiden.

Twee volle pagina’s in de papieren krant had de Volkskrant dus nodig, en online begonnen ze er zelfs maar niet aan. Geen enkel scherm is groot genoeg om dat allemaal te bevatten.

Op een voetstuk

De zorg is complex – iedereen die zich erin verdiept, weet dat. En niet alleen de publieke financiering, maar ook de interne bekostiging en de manier waarop het primaire proces is ingericht. Hoe lopen de geldstromen binnen de zorg? Wie doet wat en wanneer om de patiënt beter te maken?

Geen mens, ook geen ziekenhuisdirecteur, topman van een verzekeraar of hoge ambtenaar van VWS – schudt het allemaal uit zijn mouw. Begrijp me goed: de grote lijnen zien ze heus wel, maar zoals de Engelsen zeggen: the devil is in the details.

Regelmacht

Soms, in een lichtelijk wantrouwende bui, denk ik wel eens dat partijen het helemaal niet zo erg vinden dat de zorg complex is. De dokter staat op een voetstuk, omdat hij het in de ogen van de patiënt wel begrijpt. De verzekeraars kunnen zich achter regels verschuilen die niemand volledig doorgrondt. En ook andere partijen hebben hun belangen bij de status quo.

Toch moet het anders, en naar mijn idee moet de overheid daarbij een rol spelen. Geen enkele andere partij heeft immers zo’n grote regelmacht. 

Hoe? Dat is lastig, maar ik zie twee lijnen waarlangs het anders kan.

Agenda artsen

Om te beginnen het zorgproces. Dat is momenteel, met een wat academisch woord, specialismespecifiek. De zorgverlener staat centraal, en de patiënt schikt zich daarnaar. Hij of zij voegt zich naar de agenda van de verschillende artsen.

Ik denk dat dat anders kan. We moeten toe naar een diagnosegeoriënteerde zorg, waarbij de zorg rondom de patiënt wordt georganiseerd. Diens genezing, of in elk geval het ziekteverloop, bepaalt de agenda van de artsen. Het kan, op sommige plekken in de wereld gebeurt het al.

‘Slimme planningen’

Dan de kosten. Nu kennen we daarvoor (heel simpel gezegd) het supermarktmodel. De arts wordt betaald per verrichting, met mogelijk nodeloze ingrepen of ‘slimme planningen’ tot gevolg. Bovendien heeft dit model ongunstige gevolgen voor de innovatie. Want als je iets verzint waardoor de zorg beter en goedkoper wordt, dan komen de baten maar zelden bij jou terecht.

Ook dat kan anders. Ook hier kan de keten centraal komen te staan, uiteindelijk met positieve gevolgen voor iedereen.

Hoe precies? Dat vertel ik u een volgende keer.