Zonder ICT is goede zorg niet meer mogelijk

Grootschalige ICT-uitval in ziekenhuizen komt steeds vaker voor. In 2019 gebeurde dit bij 10 zorginstellingen op 28 locaties. In 2015 was dit nog maar één keer. Dat bleek uit een rapport van de Onderzoekraad voor Veiligheid dat vlak voor de coronacrisis verscheen.

Gevolgen ICT-uitval

De gevolgen van deze incidenten waren serieus. Artsen hadden geen toegang meer tot patiëntendossiers en moesten handelen op basis van beperkte informatie. Laboratoriumuitslagen werden handmatig vastgelegd en telefonisch doorgegeven, waardoor de kans op fouten toenam. Ziekenhuizen stelden behandelingen uit, verplaatsten patiënten of kondigden zelfs een opnamestop af. Bovendien was de patiëntveiligheid in het geding. Er gebeurden gelukkig geen ongelukken, maar het had wel heel goed kunnen gebeuren.

Het was een interessant rapport. En niet alleen vanwege de onderzoeksresultaten en aanbevelingen die onder meer inhielden dat je als zorginstelling je mensen goed moet voorbereiden op ICT-uitval, dat je goed uitgewerkte plannen moet hebben voor crisisbeheer en dat je regelmatig je ICT-systemen moet testen.

Ziekenhuizen zijn ICT-organisaties

Minstens even belangrijk als deze aanbevelingen was de impliciete conclusie van het rapport. Want uit het onderzoek werd voor de goede verstaander één ding duidelijk: ziekenhuizen zijn ICT-organisaties geworden. ICT is niet langer meer ondersteunend bij het primaire proces maar een fundamentele noodzaak voor de uitvoering ervan. Zonder ICT is goede zorg niet meer mogelijk, dat blijkt wel als deze uitvalt.

ICT fundamenteel verbeteren

Eens te meer wordt dat duidelijk nu we allemaal worstelen met de gevolgen van de coronacrisis. Videobellen neemt bijvoorbeeld een grote vlucht, zoals ik in mijn vorige blog 'Videobellen. Juist nu. Maar hoe?' schreef. Maar om de ICT fundamenteel te verbeteren zijn toch echt investeringen nodig. En helaas blijft de zorg daarin nog altijd achter bij andere maatschappelijke sectoren. Want weliswaar nemen die investeringen toe, zoals bleek uit onze ICT Benchmark Ziekenhuizen (in 2018 gemiddeld 5,7% van de omzet), maar dat is minder dan bijvoorbeeld de financiële sector. En het belang van ICT is voor een ziekenhuis echt niet minder groot dan bijvoorbeeld voor een bank.

Er moet dus ruimte komen voor extra investeringen, maar hoe? Zeker nu de coronacrisis de ziekenhuizen op extra kosten jaagt. En niet alleen corona, maar bijvoorbeeld ook de steeds duurdere medicijnen, zoals de NZa onlangs weer eens vaststelde.

Belofte van ICT

Desondanks blijft investeren mogelijk, maar je moet het wel slim doen. De belofte van ICT is namelijk dat het niet alleen geld kost, maar ook geld kan opleveren. Die belofte wordt helaas niet altijd waargemaakt, maar dat is mijns inziens ook een kwestie van focus. Investeren is keuzes maken, en dat is niet alleen een keuze voor betere zorg maar ook een keuze voor een goed rendement.

Lastig? Zeker.

En is het laatste woord hierover gezegd? Nee.

Maar ik praat er graag met u over door.