Veiligheidsregio’s en de Omgevingswet: vijf aandachtspunten voor bestuurders

André van Nijkerken beschrijft vijf aandachtspunten voor de bestuurder van een veiligheidsregio rondom de invoering van de Omgevingswet.

1. Ingrijpende stelselwijziging

Een eerste aandachtspunt is dat de Omgevingswet een ingrijpende stelselwijziging betekent die een flinke impact heeft op de Veiligheidsregio’s en dus op een domein waarvoor zij bestuurlijk verantwoordelijk zijn. Denk aan de manier van werken, gevraagde houding, vereiste competenties en wettelijke bepalingen. Veel bestuurders overzien de omvang en impact van deze stelselwijziging nog in onvoldoende mate, waardoor zij er nog niet of onvoldoende naar acteren. Voor de inwerkingtreding van Omgevingswet is een langere transitieperiode afgesproken maar ook vóór datum inwerkingtreding moet al veel gebeuren om op een goede manier te kunnen starten en werken met de wet.

2. Interbestuurlijke afstemming omgevingsvisies

Een tweede aandachtspunt is dat gemeenten en provincies al werken aan omgevingsvisies en omgevingsplannen, maar dat van een goede interbestuurlijke afstemming daarover nog onvoldoende sprake is. Veiligheid is een belangrijk aspect in en voor de fysieke leefomgeving. Toch worden veiligheidsregio’s niet vanzelfsprekend betrokken bij het opstellen van de visies en plannen.

3. Koppeling maatschappelijk opgaven

Een derde aandachtspunt is het koppelen van de invoering van de Omgevingswet aan concrete maatschappelijke opgaven. De Omgevingswet wordt nog te veel gezien als een verplicht nummer in plaats van een kans om maatschappelijke opgaven op een andere manier aan te vliegen. Kijk bijvoorbeeld naar de energietransitie en de hoop die daarin is gevestigd op waterstof als nieuwe en schone energiebron. Het gebruik van waterstof geeft weer nieuwe veiligheidsissues die op tijd geadresseerd en opgepakt moeten worden. Daar kan en moet nu al een begin mee worden gemaakt. Het gedachtengoed en het instrumentarium van de Omgevingswet zijn daar van toegevoegde waarde.

4. Wet kwaliteitsborging bouwen

Tegelijk met de Omgevingswet treedt de ‘Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb)’ in werking. Ook die wet betekent nogal wat voor de Veiligheidsregio’s. Zo wordt de bouwvergunning opgeknipt in een bouwtechnisch deel en een ruimtelijk deel, waarbij het bouwtechnische deel voortaan wordt behandeld door onafhankelijke kwaliteitscontroleurs (en dus niet meer door gemeenten c.q. hun uitvoeringsorganisaties).

5. Gevolgen informatiepositie

Een laatste aandachtspunt dat ik graag wil benoemen (zonder compleet te zijn), is dat de Omgevingswet ook flinke gevolgen kan hebben voor de informatiepositie van de Veiligheidsregio’s. Veel informatie komt immers uit vergunningaanvragen en -trajecten, maar als we onder de Omgevingswet wellicht zelfs aanzienlijk minder met vergunningen gaan werken en aanzienlijk meer met algemene regels, waar halen o.a. de Veiligheidsregio’s dan de informatie/data vandaan die ze nodig hebben voor een adequate uitoefening van hun taken? Toch iets om over na te denken.