De groeiende betekenis van duurzaamheid in onze samenleving is onmiskenbaar. Desondanks blijft duurzaamheid binnen de ICT-sector nog vaak onderbelicht. Bij M&I/Partners willen we hier verandering in brengen. In deze blog bespreken we twee publicaties van Gartner[1] en Ericsson[2]. We belichten de complexe relatie tussen ICT en duurzaamheid, en ontrafelen de impact van kleine en grote beslissingen in de ICT op de duurzaamheid van organisaties.
[1] The CIO Guide to Sustainable IT and ESG, Gartner (2022)
[2] A quick guide to your digital carbon footprint - Deconstructing Information and Communication Technology’s carbon emissions, Ericsson (2020)
De relatie tussen ICT en duurzaamheid is volgens beide bronnen tweeledig. Enerzijds kan ICT bijdragen aan verduurzaming door bijvoorbeeld thuiswerken en online vergaderen mogelijk te maken wat reisbewegingen voorkomt, processen te automatiseren en CO2-uitstoot te verminderen. Anderzijds heeft ICT zelf ook invloed op duurzaamheid, bijvoorbeeld door al dan niet energie-efficiënte datacenters te gebruiken, duurzame energiebronnen te benutten en bewust om te gaan met hardware en software.
Gartner geeft aan dat ICT an sich niet de oplossing is voor het terugdringen van de ecologische voetafdruk van organisaties, mede door deze tweeledige relatie. Ericsson benadrukt daarbij dat het gevaar altijd op de loer ligt dat goedbedoelde ICT toepassingen die bij zouden moeten dragen aan verduurzaming, uiteindelijk ook het omgekeerde effect kunnen hebben omdat ze na implementatie bijvoorbeeld veel meer gebruikt worden dan verwacht. Dit heet het rebound effect.
Gartner geeft inzicht in de verdeling van de CO2-uitstoot binnen de ICT-sector. Zoals te zien in het taartdiagram (Figuur 1), valt maar een klein deel van de ICT-gerelateerde CO2-uitstoot onder scope 1: bedrijfseigen CO2-uitstoot. Dit is CO2-uitstoot direct veroorzaakt door organisaties.
Grofweg een derde van de CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door de energie die nodig is voor het gebruik van eigen servers en digitale werkplekken (scope 2). Een deel (scope 3 - services) van de CO2-uitstoot zit in uitbestede diensten als Cloud, datacenters en Wide Area Network (Internet). Bijna de helft van de CO2-uitstoot in de ICT-sector wordt veroorzaakt door uitstoot gerelateerd aan de productie van gekochte goederen, zoals devices en andere hardware (scope 3 - goederen). Deze CO2-uitstoot komt vrij tijdens processen zoals grondstofdelving, productie, verpakking en verscheping van deze ICT-goederen.
Ericsson becijfert dat de totale ICT-sector jaarlijks zo’n 730 miljoen ton CO2-uitstoot. Dat is vergelijkbaar met de jaarlijkse CO2-uitstoot van het brandstofgebruik van alle vliegtuigen wereldwijd. Daarbij is het belangrijk om te bedenken dat de luchtvaartsector door slechts 10% van de wereldbevolking wordt gebruikt en ICT door 70% van de wereldbevolking.
De informatie van Gartner en Ericsson is soms abstract, daarom vertalen wij ze naar de dagelijkse praktijk:
De ICT-wereld is een snel veranderende wereld. Ericsson geeft aan dat de totale CO2-voetafdruk van de ICT-sector stabiel blijft rond de 1.4% van de wereldwijde CO2-uitstoot. De laatste cijfers in het rapport van Ericsson zijn van begin 2020. De vraag is in hoeverre trends als thuiswerken (meer gebruik van devices en online-vergaderingen), cryptocurrencies (veel computerkracht voor het minen van crypto’s) en het gebruik van oplossingen als Chat-GPT (energie-intensief algoritme) na 2020 die uitstoot toch verder hebben doen stijgen.
Wat zijn nu knoppen waar je aan kunt draaien om de CO2-uitstoot van de ICT omlaag te krijgen? Gartner noemt een aantal zaken:
Ericsson schrijft dat het grootste gedeelte van de CO2-uitstoot in de ICT-sector wordt veroorzaakt door de energie die nodig is voor productie en gebruik van ICT. Door gebruik te maken van duurzame energie kan de CO2-uitstoot van de ICT-sector met maar liefst 80% worden verminderd. Naast de door Gartner en Ericsson genoemde knoppen, mag wat ons betreft de ontwikkeling en het onderhoud van software ook niet vergeten worden. Denk dan aan:
In beide reviews staat weinig over de impact van het draaien aan de knoppen, en welke knoppen de meeste bijdrage leveren om de CO2-uitstoot van ICT omlaag te krijgen. Dat laat zien dat het nodig is om kennis te verbreden over de effecten van knoppen om aan te draaien.
Duurzaamheid en ICT zijn nauw met elkaar verbonden. Toch merken we dat bewustzijn over deze relatie in ons werk vaak nog ontbreekt. Met name in het duurzaam gebruik van ICT, zien we dat kennis vaak nog ontbreekt en er daarom nog weinig mee wordt gedaan. Komende tijd publiceren we artikelen over duurzaamheid en ICT om handvatten te geven en te inspireren. We bespreken onder andere informatiebeveiliging, privacy, outsourcing, dataopslag en softwareontwikkeling in relatie tot duurzaamheid. Wij delen in deze artikelen handige tips om duurzaamheid van ICT in jouw organisatie te bevorderen.
Wil je meer weten of verder praten over het onderwerp duurzaamheid en ICT? Neem dan contact op met één van onze collega's.
Wat moet ik weten van de inhoud? Dat is een vraag die elke bestuurder zichzelf stelt. Weet je alles van een onderwerp, dan kom je waarschijnlijk niet aan je feitelijke taak – besturen – toe. Weet je weinig of niets van een onderwerp, dan kun je er lastig een onderbouwd besluit over nemen.
Lees verderOp 30 november is het boek feestelijk gelanceerd tijdens een bijeenkomst bij M&I/Partners. ‘CIO 3.0 - Leiden met Digitale Transformatie’ van Karin Zwiggelaar en Antoon van Luxemburg. Het boek biedt handvatten voor eenieder die succes wil behalen in het digitale tijdperk. Het is een volledig herziene en geactualiseerde versie van het succesvolle boek ‘CIO 3.0 – Het verschil maken bij digitale transformatie’ uit 2016. Jos van Hillegersberg wetenschappelijk directeur van JADS.nl, tevens hoogleraar aan de UTwente, schreef het voorwoord van het boek.
Lees verder
