In de plannen over de noodzakelijke transformaties om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden voor iedereen in Nederland, wordt een belangrijke rol toebedacht aan digitalisering. Zelf als het kan, thuis als het kan, en digitaal als het kan is bijvoorbeeld het credo van het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen. Recent is de Nationale visie op het gezondheidsinformatiestelsel gepubliceerd, zeg maar de digitale paragraaf van het Integraal Zorg Akkoord waarin Nictiz, VWS, VZVZ en ZN hun visie tentoonspreiden welke kant het op moet. Van interoperabiliteit georganiseerd, naar netwerk georganiseerd, naar integraal georganiseerd.
Er worden digitale vergezichten voorgespiegeld, maar de zorginstellingen staan zelf aan de lat om concrete plannen te maken. Ik vind het opvallend dat het IZA een enorme pot geld voor transformatieplannen heeft uit te delen, ook voor digitalisering, maar dat er weinig aandacht is voor de blijvende effecten van al die digitalisering op de exploitatiebegrotingen van zorginstellingen.
Als sinds 2013 onderzoeken wij hoeveel geld Care instellingen uitgeven aan digitalisering (ICT). Omdat de hoeveelheid toepassingen, infrastructuur, zorgtechnologie, digitale werkplekken en de menskracht die daarbij betrokken is toeneemt, hebben we de ICT-kosten van zorginstellingen zien stijgen. Maar wel heel langzaam. Twee jaar geleden al probeerden wij voor ActiZ door te rekenen wat de effecten van alle lopende en aangekondigde ontwikkelingen op de kostenpatronen zouden zijn. We kwamen tot de conclusie dat de kostenstijging die we waarnemen niet zo sterk is als je zou verwachten.
Eén van de voornaamste redenen dat de ICT-kosten in de care nog niet hard stijgen, is dat de adoptie van technologie maar langzaam gaat. Pilots hebben een beperkte impact op de totale zorg én er zijn weinig ‘killer apps’ met een positieve impact op de zorgverlening om breed gebruikt worden. Ik denk dat je toch kunt verwachten dat adoptie van technologie de komende jaren gaat toenemen en een groter aandeel in de begroting gaat opeisen. Kosten van zorg verschuiven dus voor een deel van personeel naar technologie.
Wat zou het voor de kosten beteken als digitalisering wél doorzet zoals de bedoeling eigenlijk is? Om daar een voorspellingen over te kunnen doen hebben wij vorig jaar een uitgebreid onderzoek naar de ‘cost-drivers’ uitgevoerd. Meer dan twintig Care organisaties namen daaraan deel door hun financiële data ter beschikking te stellen. Met het inzicht dat het onderzoek opleverde ontwikkelden we een nieuw kostenmodel, waarmee we niet alleen een veel relevantere benchmarkvergelijking kunnen doen, maar ook extrapolaties kunnen maken door aan de parameters van het model te draaien. Bijvoorbeeld het effect op de exploitatiekosten als het aantal wooneenheden met geavanceerde domotica toeneemt. Zwaardere zorg vraagt om geavanceerde en duurdere technologie en infrastructuur. Met dit soort analyses kunnen we Care organisaties veel beter helpen hun begroting op te stellen. En we kunnen de sector helpen in de dialoog met de zorgfinanciers.
Laatst kreeg ik in dat verband al een vraag van ActiZ over de recente benchmarkcijfers. ‘Dat kan ik zo zeggen, dat is namelijk 4,6% van de omzet, maar dat is niet wat je wilt hebben’ zei ik, ‘want dan kom je uit op een gemiddelde’. Dus het gemiddelde van kleine en grote organisaties bij elkaar, met verschillende zorgdiensten, met een digitale voorsprong of juist digitale achterstand. We zien enorme verschillen van de ICT-kosten tussen zorginstellingen. Misschien wil je je liever vergelijken met de digitale voorhoede dan met de middenmoot. De klassieke benchmark levert niet het inzicht dat je nodig hebt om vooruit te kijken. Met ons nieuwe ICT-kostenmodel heb ik een berekening gemaakt die een realistischer beeld geeft van de te verwachte ICT-kosten in het geval van de specifieke zorgdiensten waar de bekostigingsdiscussie over ging.
Dus als jij ook behoefte hebt aan betere onderbouwing van je huidige en toekomstige kosten van zorg- en informatietechnologie? Wij kunnen je helpen met een kostenanalyse die rekening houdt met het profiel van jouw organisatie en het huidige en toekomstige digitaliseringsniveau. Deze dienst staat bij ons nog wel tussen de andere benchmarks, dat wel, maar wij noemen het een voorspellend kostenonderzoek.
Meer weten: kijk op ICT kostenonderzoek Care (voorheen 'benchmark')
ICT is altijd ondersteunend aan de doelen van de organisatie. Dit lijkt een open deur, maar in de praktijk van ICT-implementaties blijkt het verrassend lastig om dit principe overeind te houden. Een procesmodel kan helpen.
Lees verderICT-innovatie in de ouderen- en gehandicaptenzorg komt vaak niet verder dan het stadium van de proeftuin. Dat blijkt uit twee masterscripties van de Universiteit Maastricht over de besluitvormingsprocessen over ICT-innovatie in deze sectoren.
Lees verder
