Digitaliseren in de regio is 'net'werken

De vraag naar zorg groeit. Tegelijkertijd zijn er steeds minder zorg- en hulpverleners beschikbaar. We moeten met minder mensen, meer doen. Eén van de oplossingsrichtingen waar veel naar wordt gekeken is regionale samenwerking. Wij gaan in deze blog in op wat er speelt in de regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van digitalisering, informatie-uitwisseling én welke uitdagingen wij daarbij ervaren. 

Het adviesrapport ‘Kiezen voor houdbare zorg’ van de wetenschapsraad uit september 2021 liegt er niet om: als er niets verandert aan de manier waarop we de zorg hebben georganiseerd, dan worden de huidige problemen als personeelstekort en stijgende zorgkosten alleen maar erger en ontstaan daaruit ook weer nieuwe problemen. Het Financieel Dagblad spreekt van een zorginfarct, waarbij de toegang tot de zorg in de knel komt en concessies aan de kwaliteit van de zorg gedaan moeten worden. 

Regionale samenwerking en informatie-uitwisseling

Mede hierdoor is in het regeerakkoord opgenomen dat er verandering in de samenwerkingsstructuren van de zorg nodig is en dat digitalisering hier een grote rol in moet gaan spelen. Daarnaast noemt het kabinet het leveren van de juiste zorg op de juiste plek en geven zij aan dat een PGO voor elke burger het einddoel is.

In 2019 zijn de eerste door MedMij gefinancierde proeftuinen gestart met de ontwikkelingen van Persoonlijke Gezondheidsomgevingen3 (PGO). Via een app kan je met een PGO toegang krijgen tot je eigen dossier van het ziekenhuis en die van andere zorgaanbieders zoals de huisarts en de apotheek. Ook kun je zelf gegevens bijhouden. Uiteindelijk is het idee dat je een spin in het web wordt van de gegevensuitwisseling in de zorg.

Eén van de manieren waarop het Ministerie van VWS inspeelt op de benodigde veranderingen in de zorg is door in te zetten op het stimuleren van regionaal samenwerken en regionaal informatie uitwisselen. Om dit voor elkaar te krijgen zijn er diverse subsidieprogramma’s in het leven geroepen en wordt er al enige tijd gewerkt aan een Wetgeving Elektronische Gegevens uitwisseling in de zorg (Wegiz).

Het ministerie van VWS heeft voor verschillende sectoren VIPP-programma’s. opgezet. Een terugkerend thema bij VIPP-Programma’s is dat er in ieder geval ontsluiting naar PGO’s gerealiseerd moet worden. VIPP staat voor Versnelling Informatie-uitwisseling Patiënt en Professional. Het doel van deze VIPP-programma’s is om gegevens van verschillende zorgorganisaties met elkaar te kunnen uitwisselen en de patiënt daarbij centraal te stellen en mede-eigenaar te maken van al zijn gegevens.

• Ziekenhuizen zijn met VIPP 5 bezig om de gegevens uit het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) te ontsluiten naar het PGO zodat patiënten via hun PGO/smartphone toegang hebben tot hun eigen dossier van het ziekenhuis.
• VIPP Open is bezig met de ontsluiting van de gegevens uit het huisartsendossier naar het PGO.
• In de langdurige zorg wordt nu met VIPP Inzicht de informatie-uitwisseling gestimuleerd en in de GGZ wordt ingezet op het PGO met de VIPP GGZ. 

Uitdagingen in de regio

De regio speelt een centrale rol in deze subsidieprogramma’s. De subsidies stimuleren de gegevensuitwisseling tussen zorgorganisaties en dat zorgt voor interactie en meer kennis en vertrouwen onderling. Denk bijvoorbeeld aan verpleegkundige overdracht in de geboortezorg waarbij de verloskundig samenwerkingsverbanden (VSV) samen met de afdelingen verloskunde van de ziekenhuizen gegevens van de patiënt onderling uitwisselen. Dit brengt echter wel de nodige uitdagingen met zich mee. 

Maar wat is dé regio nu eigenlijk? Er bestaan diverse regionale samenwerkingsorganisaties binnen het huidige zorgstelsel die de kaart van Nederland op een andere manier verdelen. De verschillende samenstellingen van de zorgaanbieders die een regio vormen werken ook op verschillende niveaus met elkaar samen. Deze verschillende samenstellingen van regio’s zijn dus al een uitdaging op zich. 

De meeste regionale samenwerkingsverbanden bestaan nog niet zo lang en de manier waarop samengewerkt wordt is vaak nog in ontwikkeling. Al deze programma’s gericht op digitalisering en informatie-uitwisseling zijn complex en vragen om duidelijke afspraken. Zonder duidelijke afspraken over onderlinge verwachtingen en doelstellingen op thema’s waarin je wilt samenwerken, wordt de samenwerking bemoeilijkt. Vaak lukt het samenwerken nog wel rondom een subsidie, maar blijf je daarna doorontwikkelen en wat is de volgende stap? 

Tips voor succesvolle regionale samenwerking

1. Stel digitale strategie en roadmap op
   Stel een digitale strategie en roadmap op voor de regio, dit geeft richting aan de samenwerking op het gebied van digitalisering.
2. Kies de inhoudelijke onderwerpen
   Op welke inhoudelijke onderwerpen zit er energie om samen te werken?
3. Kies de digitale middelen
   Kijk vervolgens welke digitale middelen daarbij nodig en wenselijk zijn. ICT is een middel en geen doel op zich.
4. Blijf op de hoogte van elkaars ICT-projecten
   Als de afspraken over samenwerking gemaakt zijn en de richting is bepaald, is het van belang dat de zorgorganisaties van elkaars ICT-projecten op de hoogte zijn. Organiseer regelmatig bijeenkomsten met de ICT-managers van de zorgorganisaties in de regio om inzicht te krijgen in de ICT-projecten die in de regio spelen en invloed hebben op de regio. Er kan namelijk een heel mooi plan zijn, maar als die organisatie net een groot intern ICT-project heeft, dan is de slagingskans van een dergelijk plan nihil. Het helpt om samen op te trekken en van elkaar te leren. Mooie bijvangst is dat men vaak elkaar kan helpen en/of bepaalde keuzes kan bespreken. Onderstaand kwadrant helpt om overzicht te creëren.

Meer weten?

Meer weten over het organiseren van succesvolle regiosamenwerking? Neem contact op met Inèz of Rutger.